مجله

---

زمینه و هدف: یکی از مهمترین  پیشرفتهای تکنولوژیک برای مونیتورینگ وضعیت بیماران خصوصاً در طی بیهوشی، ریکاوری، مراقبتهای ویژه، پالس اکسیمتری است که اشباع اکسیژن شریانی (SpO_۲) را اندازه گیری می کند و می تواند هایپوکسمیا را قبل از آنکه از نظر کلینیکی مشهود باشد نشان دهد. لذا، داشتن دانش کافی درباره آن برای افرادی که در مراحل بحرانی مراقبت و مداوای  بیماران را به عهده دارند و هم چنین تعیین سطح دانش کارکنان پزشکی و پیراپزشکی در باره پالس اکسیمتری ضروری است تا بتوان به روشهای مقتضی به آنها آموزش داد.

روش بررسی:  با مراجعه به بخشهای اتاق عمل و مراقبتهای ویژه  بیمارستانهای مربوطه، پرسشنامه ای مشتمل بر اطلاعات دموگرافیک و بیست تست صحیح/غلط برای سنجش دانش مربوط به پالس اکسیمتری بین پزشکان و پیراپزشکان (پرستار، تکنسین بیهوشی و. . . ) توزیع و پانزده دقیقه به آنها فرصت تکمیل داده می شود. پس از استخراج اطلاعات و تجزیه و تحلیل آماری سطح دانش کارکنان در مورد پالس اکسیمتری در رابطه با سن، جنس، مدرک تحصیلی، سابقه کار با دستگاه، و نحوه کسب اطلاعات در مورد پالس اکسیمتری سنجیده می شود. مبنای اندازه گیری متغیر صفر تا بیست است که بر اساس ارزش پاسخهای درست عدد ۱ منظور شده است. امتیاز مربوطه، سطح دانش فرد از پالس اکسیمتری را اندازه گیری می کند.

یافته ها : نتایج حاصل از مطالعه حاضر موید آن است که تنها ۸/۱۵% از افراد شرکت کننده در آزمون این پژوهش از سطح دانش بالائی برخوردار بوده اند و ۲/۲۳%  آنان سطح دانش کم و بقیه یعنی ۶۱% دانش متوسط را نشان داده اند. در مجموع ۲/۸۴% از کارکنان نیازمند آموزش هستند. سطح دانش کارکنان با جنس، تحصیلات، و نحوه کسب اطلاعات مرتبط بوده، بدین ترتیب که زنان، گروه تحصیلی پیراپزشکی، و افرادی که از طریق همکاران و یا شرکتهای فروشنده آموزش دیده اند از سطح دانش پائین تری برخوردار بوده اند. بین سطح دانش کارکنان با سن و سابقه کار با دستگاه از نظر آماری تفاوت معنی داری نشان داده نشده است .

نتیجه گیری: با توجه به یافته های پژوهش و نتایج آماری حاصل از آن آموزش در پیراپزشکان زن و از طریق کلاسهای آموزشی و یا با  ارائه کتابچه راهنما ضروری به نظر می رسد .

---

زمینه و هدف: پیدایش مدیریت دانش و تلاش برای بکارگیری آن در برنامه‌های تحقیقات دانشگاهی، نشانگر اهتمام جامعه دانشگاهی در تقویت سرمایه‌های فکری و بهبود اثربخشی دانشگاهها در پیشرفت و اعتلای کشورهاست. هدف از این مطالعه بررسی وضعیت فرهنگ سازمانی و ساختار سازمانی کتابخانه‌های مرکزی دانشگاههای علوم پزشکی کشور برای بکارگیری مدیریت دانش در آنهاست.
روش بررسی: این پژوهش مطالعه‌ای کاربردی و از نوع توصیفی- تحلیلی می‌باشد. جامعه آماری شامل ۸۰ نفر از مدیران و مسئولان ۲۹ کتابخانه مرکزی دانشگاههای علوم پزشکی کشور بوده و برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه استفاده گردید. روایی پرسشنامه طبق نظر محققین و پایایی آن با استفاده از معیار آلفای کرونباخ (بالاتر از ۷/۰) تعیین گردید. داده‌ها با استفاده از نرم افزار آماری spss نسخه ۱۵ و از طریق روشهای آمار توصیفی و آزمون تی مستقل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
یافته‌ها: یافته‌های این مطالعه نشان داد که ساختار سازمانی برای مدیریت دانش در کتابخانه‌های مورد مطالعه در محدوده «متوسط» قرار دارد، اما فرهنگ سازمانی مدیریت دانش در سطح «مناسب» هست. همچنین در کتابخانه‌هایی که  عدم تمرکز، بازنگری در انجام فرایندهای سازمانی و راه اندازی شبکه داخلی برای اشتراک دانش به وجود آمده فرهنگ سازمانی موجود در آنها در وضعیتی بالاتر قرار داشته و اختلاف معنی‌داری با کتابخانه‌هایی که این ساختارها را ندارند، نشان می‌دهند (P=۰,۰۵).
نتیجه‌گیری: این بررسی نشان می‌دهد که کتابداران و مسئولان کتابخانه‌های مرکزی دانشگاههای علوم پزشکی کشور در اشتراک‌ دانش و بکارگیری مدیریت دانش از تمایل و گرایش مطلوبی برخوردار بوده و بدین لحاظ دارای فرهنگ سازمانی مناسب هستند؛ بنابراین مسئولان امر باید ساختارهای مناسب و بسترهای لازم دیگر را برای بکارگیری مدیریت دانش در کتابخانه‌های دانشگاهی ایران فراهم نمایند.  

---

زمینه و هدف: میزان شیوع ایدز در کشورهای مختلف از جمله ایران رو به پیشرفت است، برای پیشگیری از این بیماری اکثر دانشمندان معتقد به آموزش همگانی هستند. به نظر می رسد کیفیت یادگیری به میزان وسیعی به کیفیت آموزش بستگی دارد و یکی از عوامل مهم و موثر در کیفیت آموزش، روش تدریس است. لذا ما بر آن شدیم که سه روش سخنرانی، استفاده از دفترچه آموزشی و سخنرانی توأم با دفترچه آموزشی را در میزان آگاهی دختران دبیرستانی شهرگرگان نسبت به بیماری ایدز بسنجیم.
روش بررسی: این پژوهش به صورت نیمه تجربی چهار گروهی انجام گرفت. جامعه پژوهش کلیه دانش آموزان دبیرستانی منطقه یک شهرگرگان بود که به صورت تصادفی تعداد ۸۸ دانش آموز از چهار دبیرستان و در هر دبیرستان یکی از مجموعه کلاسهای  سوم دبیرستان انتخاب شدند. ابزار گرد آوری داده ها، پرسشنامه بوده است که طبق برنامه از قبل تعیین شده در دو مرحله میزان آگاهی مورد سنجش قرار گرفت. مرحله اول قبل از مداخله و مرحله دوم دو هفته بعد از مداخله و در گروه شاهد هیچ مداخله ای صورت نگرفت، نتایج داده ها  با استفاده از  نرم افزار SPSS  و روش های آماری تی زوج و تست توکی مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت.
یافته ها : میزان آگاهی قبل و بعد از آموزش درگروه اول (شاهد) و گروه دوم (دفترچه آموزشی)  تفاوت معنی داری نداشته است. در گروه سوم (روش سخنرانی) بین میزان آگاهی دانش آموزان در قبل و بعد از آموزش اختلاف معنی داری وجود داشت. در گروه چهارم (سخنرانی و دفترچه آموزشی) نیز بین میزان آگاهی قبل و بعد از آموزش اختلاف معنی داری وجود داشت. با توجه به آزمون آماری تست توکی بین گروه اول و سوم  و همچنین بین گروه اول و چهارم در میزان آگاهی اختلاف معنی داری  وجود داشت، اما بین بقیه گروه ها تفاوت معنادار نبود.
نتیجه گیری: با توجه به نتایج، روش سخنرانی توأم با استفاده از دفترچه آموزشی یکی از بهترین روشها در افزایش آگاهی دانش آموزان نسبت به بیماری ایدز است. هر چند که روش استفاده از سخنرانی به تنهایی نیز با عث افزایش آگاهی می شود.

---

زمینه و هدف : استناد را می‌توان یکی از پایه های اصلی  تدوین کارهای علمی و پژوهشی مکتوب به شمار آورد، که هر محققی در مدلل کردن یافته‌های علمی خود، ناگزیر بدین شیوه روی می‌آورد. حفظ و تداوم پیوند اطلاعاتی از طریق استناد، به شرط صحت آن  ضروری به نظر می‌رسد. این مطالعه با هدف بررسی وضعیت صحت مقالات استنادی و میزان مطابقت آنها با شیوه نامه ونکوور در پایان نامه های سال ۱۳۸۶ دوره های دکترای تخصصی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام گرفته است.
روش بررسی : روش مطالعه در این بررسی تحلیل استنادی است. با استفاده از جدول مورگان و نمونه برداری سیستماتیک،  از کل ۴۲۹۳ مقاله استنادی ، ۳۵۷ مقاله استنادی برای بررسی صحت استنادی و میزان مطابقت با شیوه نامه ونکوور برگزیده شدند. شش عنصر مورد بررسی مشتمل است بر: نام نویسندگان، عنوان مقاله، عنوان مجله، سال انتشار، شماره جلد، شماره صفحات . خطاهای استنادی به دو گروه ۱- خطاهای کوچک ۲- خطاهای بزرگ تقسیم شدند. روش جمع آوری اطلاعات، مشاهده مستقیم است، داده‌ها در چک لیستی تهیه شده، وارد شد.نرم افزار مورد استفاده جهت تجزیه و تحلیل داده‌هاSPSS(۱۱,۰)  بود.یافته‌ها : از کل ۳۵۷ مقاله استنادی بررسی شده، ۳۹۸ مورد (۴/۱۱۱% )انواع خطاهای استنادی در عناصر ششگانه ثبت شده است. از ۳۵۷ استناد مورد مطالعه فقط ۱۳۶ (۹۰/۳۸%)استناد فاقد هر نوع خطای استنادی گزارش شده است و ۲۲۱(۶۲%) استناد دارای انواع خطاهای استنادی ثبت شده است. ۳۵ استناد (۸/۹%) از مجموع استنادهای بررسی شده پیروی کامل از شیوه نامه ونکوور کرده‌اند .
بحث و نتیجه گیری: با توجه به نتایج  نامطلوب هم در خطاهای استنادی و هم میزان مطابقت با نظام ونکوور، دلایلی چندرا می‌توان در بروز چنین وضعیتی دخیل شمرد از جمله : عدم آگاهی دانشجویان نسبت به اهمیت جایگاه و یکدستی استنادها در آثار علمی، بی دقتی دانشجویان در تهیه استنادها، عدم دسترسی به اصل منابع و کپی برداری از سایر منابع، عدم تاکید استادان بر صحت استنادها، کم توجهی موسسات آموزشی نسبت به استنادهای ارائه شده در پایان نامه‌ها، عدم استفاده از مشاوره کتابداران متخصص و ناآشنایی با نرم افزارهای مدیریت منابع.

---

زمینه و هدف: ارزشیابی یکی از وظایف اساسی مدیریت است که در یک سازمان میزان دستیابی به اهداف را می سنجد و زمینه های برطرف کردن موانع، اصلاح روش‌ها، حرکت و رشد افراد را فراهم می آورد. پیچیده ترین نوع ارزشیابی، ارزشیابی از کار معلمان و استادان است. استادان بعنوان درون داد اصلی نظام آموزشی محسوب می‌شوند که باید ارزشیابی شوند. برای ارزشیابی استادان روش‌های گوناگونی بکار برده می‌شود که از جمله می‌توان نظر خواهی از دانشجویان درباره فرایند تدریس استاد را نام برد.
روش بررسی : پژوهش حاضر از نوع مطالعه توصیفی - مقطعی و با هدف تعیین دیدگاه اعضای هیئت علمی و مدرسین دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران در مورد نحوه ارزشیابی دانشجویان از استادان انجام شده است. این پژوهش در ۴۸ نفر از اعضای هیئت علمی و مدرسین با تدوین و توزیع پرسشنامه و جمع آوری دیدگاه آنها در خصوص سوالات مندرج در فرم ارزشیابی دانشجویان از استادان که توسط مرکز مطالعات و توسعه آموزش علوم پزشکی (EDC) دانشگاه علوم پزشکی تهران تهیه شده بود، انجام گرفت.
یافته ها: یافته‌ها بصورت آمار توصیفی در قالب جداول یک بعدی ارائه شد. نتایج بدست آمده نشان داد حدود دو سوم (۳۹/۶۷%) اعضای هیئت علمی و مدرسین دانشکده پیراپزشکی سوالات مندرج در فرم ارزشیابی استادان توسط دانشجویان را  بسیار واقع بینانه، واقع بینانه و بالنسبه واقع بینانه تشخیص داده‌اند و هم چنین به انجام این نوع ارزشیابی اعتقاد دارند.
بحث و نتیجه گیری: یافته‌های حاصل با یافته‌های بدست آمده توسط سایر مطالعات مشابه مورد تایید قرار گرفت، اگرچه در برخی از دیگر مطالعات نیز مشخص شد استادان اعتقادی به اجرای این نوع ارزشیابی ندارند. به رغم اختلاف نظرهای زیادی که درباره استفاده از نظرات دانشجویان برای ارزشیابی از استادان وجود دارد، این روش کاربرد زیادی یافته است و چنانچه احتیاط‌های لازم بکار گرفته شود، جای نگرانی وجود نخواهد داشت. اگرچه به نظر بعضی صاحب نظران ارزشیابی چند جانبه (ارزشیابی ترکیبی) مناسب ترین روش ارزشیابی استادان به شمار می رود.

---

زمینه و هدف : آموزش الکترونیکی یک فرآیند جدید در آموزش است که براساس فناوری‌های رایانه‌ای، چند رسانه‌ای و پردازشگرها، شکل گرفته است. با پیشرفت آموزش الکترونیکی، آموزش علوم پزشکی نیز از ظرفیت های آن در زمینه‌های مختلف بهره جسته است.برای توفیق در پیاده سازی آموزش الکترونیکی و بهره مندی از ظرفیت‌ها و گریز از تهدیدهای احتمالی در کشور، پرداختن به
مطالعات تطبیقی و بهره برداری از تجارب دانشگاهی موفق در کشورهای پیشرو در زمینه آموزش الکترونیکی لازم و ضروری است.
روش بررسی: این پژوهش بصورت تطبیقی و توصیفی - مقطعی در طول سالهای ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸ میلادی با استفاده از سایت تعداد هشت دانشگاه در کشورهای پیشرو و منتخب در زمینه آموزش الکترونیک علوم پزشکی در پنج قاره دنیا و بهره برداری از تعداد شصت و دو منبع و کلید واژه‌های آموزش الکترونیکی، رشته های علوم پزشکی، فناوری ارتباطات، بررسی تطبیقی، دانشگاه انجام شده است. در نهایت، فعالیت‌های انجام شده در دانشگاه‌های مزبور با وضعیت موجود آموزش الکترونیکی در دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور که در این خصوص عملکرد بهتری داشته اند، مورد مقایسه قرار گرفته است.
یافته‌ها: یافته‌های بدست آمده نشان می‌دهد دانشگاه منچستر در انگلستان و دانشگاه دکین در استرالیا در زمینه راه اندازی و ایجاد دوره‌های آموزش الکترونیکی در رشته های علوم پزشکی از قدمت و تجربه بیشتری برخوردار هستند. در کلیه دانشگاه‌های پیشرو ارزیابی دانشجویان بصورت حضوری، آنلاین و ترکیبی است. در دانشگاه‌های کشور افریقای جنوبی کلیه آموزش‌های الکترونیکی بصورت رشته‌های منجر به مدرک ارائه می‌شود، در حالیکه در سایر دانشگاه‌ها بصورت دوره‌های تک درس، کوتاه مدت و رشته‌های منجر به مدرک در اختیار علاقمندان قرار می‌گیرد. ارائه رشته‌ها و دوره‌های علوم بهداشتی بصورت الکترونیکی نسبت به سایر رشته‌ها و دوره‌ها در دانشگاه‌های مورد مطالعه بیشتر است.
 بحث و نتیجه گیری:  بنظر می‌رسد دانشگاه‌های مورد مطالعه در کشورهای منتخب درخصوص تاریخچه، واحد متولی، ملزومات ورود، نوع ارزیابی، نحوه ارائه تکالیف، روش ثبت نام و نوع آموزش الکترونیکی بکار رفته بصورت متفاوت با یکدیگر عمل می‌کنند. نتایج این بررسی نشان داد که سیستم آموزش الکترونیکی در دانشگاه علوم پزشکی کشور در مقایسه با کشورهای پیشرو، کاستی‌هایی دارد. لازمه موفقیت در بکارگیری موفق این سیستم برقراری زیر ساخت‌های فناوری و فرهنگی و ارتقاء مهارت مورد نیاز کاربران است.

---

زمینه و هدف :  مدیران امروزی، درمحیطی پویا، پرابهام ومتحول کار می‌کنند. نقش مدیران در ایجاد کیفیت بسیار اساسی است. امروزه پرداختن به کیفیت کالاها وخدمات در کلیه زمینه‌ها در زمره اولویتهای اساسی هر سازمان پیشرو می‌باشد. در بخش بهداشت ودرمان، به لحاظ اهمیت نوع خدمات و سر و کار داشتن با سلامت وجان انسانها، اعتلای کیفیت وتضمین آن برای نظام بهداشت ودرمان ومردم بطور فزاینده و مداوم مورد توجه قرار گرفته است. مدیریت کیفیت فراگیر ( Total Quality Management) یکی از مهمترین تحولاتی است که وارد عرصه مدیریتی مراقبتهای بهداشتی شده است. هدف از این پژوهش بررسی آگاهی و نگرش مدیران ارشد و میانی بیمارستانهای دانشگاه علوم پزشکی تهران نسبت به امکان اجرای مدیریت کیفیت فراگیر (TQM) در بیمارستانهای مربوطه می‌باشد.
روش پژوهش: این مقاله به شکل  توصیفی تحلیلی و میدانی بوده است، جامعه شامل مدیران میانی و ارشد دانشگاه‌های علوم پزشکی تهران بودند و مطالعه در سال ۱۳۸۷ انجام گرفت. حجم جامعه ۵۰ نفر بوده و نمونه‌گیری صورت نگرفته است. ابزار گردآوری داده های آن پرسشنامه می‌باشد که شامل ۴۶ سئوال است و روایی آن با استفاده از تیم متخصص و پایایی آن با روش زیرنمونه با اطمینان ۹۵% اثبات شده است. روش به اینگونه بود که داده‌ها از طریق پرسشنامه‌ها جمع آوری شدند، سپس داده‌ها با نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل گردیدند و در دو شکل آمار توصیفی ( شامل میانگین، میانه، نما، انحراف معیار، واریانس، دامنه تغییرات، حدپایین و حد بالا) و آمار استنباطی ( شامل آزمون Bivariate  و ضریب همبستگی Pearson ( ارائه شدند.
یافته ها: به طور کلی متوسط میزان دانش مدیران ارشد و میانی در مورد مدیریت کیفیت فراگیر* برابر با ۷۳,۲۴  درصد است و با توجه به نحوه‌ی امتیازدهی در گروه خوب  قرار می‌گیرد و نیز متوسط میزان نگرش مدیران ارشد و میانی در مورد مدیریت کیفیت فراگیر برابر با ۷۹.۷۶  درصد است و با توجه به نحوه‌ی امتیازدهی در گروه خوب و نزدیک به عالی قرار می‌گیرد. بررسی رابطه بین میزان آگاهی و نگرش مدیران ارشد و میانی نشان می‌دهد که ارتباط معنادار مثبتی بین این دو وجود دارد .

بحث و نتیجه گیری: مدیریت کیفیت جامع یک دیدگاه جدیدی است که برای ادامه بقای سازمان کاملاً حیاتی است بخصوص در محیطهای حساسی چون بیمارستانها که با جان انسانها سروکار دارند و کیفیت یک فرآیند مستمر است و با توجه به یافته‌ها نشان می‌دهند مدیران حداکثر دانش و نگرش را نداشتند اما با آموزش مداوم می‌توان زمینه این امر حیاتی را در آینده مهیا نمود تا سطح سلامت آحاد جامعه بهبود یابد.

---

زمینه وهدف : یکدستی و همسونگری ویژگی چکیده نویسی اصولی است. این مهم، بدون تبعیت از دستورالعمل‌ها و استانداردهای جهانی محقق نخواهد شد. هدف از این پژوهش بررسی میزان انطباق چکیده مقاله‌های مجلات فارسی زبان دانشگاه علوم پزشکی تهران با استانداردهای ایزو۲۱۴ و دستورالعمل گروه ونکوور درسال ۱۳۸۸ است.

روش بررسی : روش پژوهش پیمایشی از نوع توصیفی است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه مجلات تمام متن فارسی زبان دارای چکیده انگلیسی دانشگاه علوم پزشکی تهران است که تا تاریخ انجام این پژوهش (۳۰/۱۱/۱۳۸۸) در وب سایت مجلات دانشگاه قابل ملاحظه بودند. تعداد ۱۰۰ چکیده از مقاله های آخرین شماره این مجلات به عنوان نمونه، به صورت تصادفی انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات دو لیست کنترل جداگانه، منعکس از استانداردهای ایزو۲۱۴و دستورالعمل گروه ونکوور در بخش چکیده نویسی است که برای نمونه مورد نظر تکمیل شد.داده‌های بدست آمده بعد از ورود به رایانه و استفاده از نرم افزار Excel ,SPSS و روش های آماری مناسب تجزیه و تحلیل شد.

یافته ها: یافته ها نشان داد که میانگین میزان انطباق کلی چکیده‌ها با استانداردهای ایزو، ۳۷/۸۵ درصد(انحراف معیار۹۳/۲۴ درصد)، و با دستورالعمل های گروه ونکوور ۴۴/۸۴ درصد(انحراف معیار ۳۶/۲۴) است. چکیده‌ها در بخش "بیان یافته‌ها" بیشترین و در بخش"ارائه نتایج فرعی" کمترین میزان انطباق را با استانداردهای ایزو؛ و در بخش"وجود کلیدواژه" و " ذکر یافته‌ها" بیشترین و در بخش " برگرفته شدن کلیدواژه‌ها از سرعنوان‌های موضوعی پزشکی" کمترین میزان انطباق را با دستورالعمل‌های گروه ونکوور دارند.

بحث و نتیجه گیری : میزان انطباق چکیده‌های مورد بررسی، با استاندارد ایزو۲۱۴ و دستورالعمل‌های گروه ونکوور در حد مطلوبی بوده و اختلاف زیادی با هم نداشتند. تبعیت بیشتر از استاندارد ایزو در بخش"ارائه نتایج فرعی" و دستورالعمل گروه ونکوور در بخش " برگرفته شدن کلیدواژه‌ها از سرعنوان های موضوعی پزشکی" لازم به نظر می رسد.

---

زمینه و هدف: مصرف دخانیات یکی از علل عمده مرگ از بیماری های مزمن است که از دوران نوجوانی آغاز می‌شود. هدف از انجام این مطالعه تعیین شیوع استعمال سیگار و عوامل تعیین کننده آن در دانش آموزان دبیرستانی شهرستان جهرم می‌باشد.

روش بررسی: این مطالعه یک مطالعه مقطعی است که در سال ۱۳۸۶ در شهرستان جهرم انجام شد. تعدادی از دانش آموزان به روش نمونه گیری چند مرحله‌ای انتخاب شدند. پرسشنامه همگون و پایا و روا توسط دانش آموزان منتخب حاضر در روز تحقیق تکمیل شد. برای آزمون تعیین کننده های استعمال دخانیات در میان دانش آموزان با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه ۵/۱۱ از آزمون کای-دو، تی استیودنت و رگراسیون لجستیک استفاده شد.

یافته‌ها: شیوع استعمال دخانیات در میان دانش آموزان مقطع دبیرستان و پیش دانشگاهی به ترتیب برابر ۴/۹ و ۷/۱۲ درصد بود. ۵۳ درصد از دانش آموزان سیگاری مقطع دبیرستان و ۸۸ درصد دانش آموزان سیگاری مقطع پیش دانشگاهی برای اولین بار سیگار را از دوستان خود دریافت کرده بودند. قوی ترین فاکتور تعیین کننده استعمال دخانیات در میان دانش آموزان هر دو مقطع تحصیلی جنس بود.

بحث و نتیجه گیری: برنامه های مؤثر پیشگیری از استعمال دخانیات بایستی برروی نفوذ دوستان و اعضاء خانواده و به موضوع سن شروع و تداوم استعمال دخانیات متمرکز شود.

---

زمینه و هدف: شناسایی معیارهای یک استاد توانمند و تلاش در جهت تقویت و بکارگیری آن‌ها در امر تدریس توسط استادان ، موجب افزایش ارتقاء فرآیند یادگیری خواهد شد. یکی از مهمترین روش‌های تعیین معیار‌های یک استاد توانمند، نظرخواهی از دانشجویان است. این پژوهش با هدف ارزیابی معیار‌های مزبور از دیدگاه دانشجویان دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال ۱۳۸۹ به انجام رسید.

روش بررسی: در این مطالعه توصیفی تحلیلی، تعداد ۲۰۰ نفر از دانشجویان دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران در مقطع کارشناسی با روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه محقق ساخته‌ای بود که روایی آن با نظر متخصصین و پایایی آن با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ (۸۵/۰α=) تأیید شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها با نرم‌افزار SPSS و به کمک آزمون آماری t انجام شد.

یافته‌ها: معیارهایی از قبیل، تسلط بر موضوع درسی(۸/۸۶%)، قدرت بیان و انتقال مطالب آموزشی(۲/۸۶%)، حفظ شخصیت دانشجو و احترام به وی(۶/۸۵%)، داشتن سعه صدر و حسن خلق(۸۵%) و وجدان کاری و حس مسئولیت(۴/۸۴%) به عنوان مهم‌ترین معیارهای یک استاد توانمند شناخته شدند. ارتباط معناداری بین جنسیت و رشته تحصیلی با حیطه‌های چهارگانه انتخاب یک استاد توانمند مشاهده نشد(۰۵/۰p>).

نتیجه‌گیری: حیطه توانایی‌های حین تدریس ، دارای بیشترین اهمیت از دیدگاه دانشجویان مورد مطالعه بود. لذا ، پیشنهاد می‌شود توجه بیشتری در برنامه ارزشیابی استادان به مولفه های این حیطه معطوف شود.

---

زمینه و هدف: ‌سوء تغذیه یکی از علل مهم افزایش مرگ و میر در کودکان می باشد. لذا این بررسی به منظور ارزیابی شاخص‌های تن سنجی در منطقه گلپایگان صورت گرفته است.

روش بررسی: مطالعه بصورت توصیفی- تحلیلی انجام گرفت. نمونه گیری به روش خوشه ای چند مرحله ای انجام شد. جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه استاندارد طرح ANIS  استفاده گردید. دو شاخص کم وزنی و کوتاهی قد بر مبنای آماری Z-Score استفاده شد. اطلاعات حاصل در سطح ۰۵/۰ = α مورد تحلیل آماری  قرار گرفت.

یافته ها: از ۱۰۶۲ نمونه، ۵۵۰ نفر پسر و ۵۱۲ نفر دختر بودند. در دانش آموزان شهری و روستایی در سال های ۱۳۸۵ و ۱۳۸۶ متغیرهای تن سنجی سن(ماه)، وزن(کیلوگرم) و قد(سانتیمتر) تفاوت معنی داری دیده شد(P<۰,۰۵). میانگین شاخص سوء تغذیه) (WAZ ۴/۵ درصد و ((HAZ  ۳ درصد محاسبه شد.

نتیجه گیری: تفاوت معنی دار بین شیوع لاغری و کم رشدی، در بین کودکان روستایی و شهری مبین وضعیت تغذیه نامطلوب در روستاهای این منطقه می‌باشد که در نتیجه باید اولویت ویژه ای را جهت وضعیت تغذیه کودکان روستایی در نظر گرفت.

---

مقدمه: امروزه تغییر دیوانسالاری در اداره امور سازمانهای دولتی و تبدیل آن به مدیریت انعطاف­پذیر و مشتری­مدار، مؤید ظهور یک حوزه جدید علمی در مدیریت در بخش دولتی است که از آن به عنوان مدیریت کارآفرینانه نام برده می­شود. درواقع مدیریت کارآفرینانه مجموعه­ای از فعالیت­های مدیریتی فرصت­محور برای بقا و ماندگاری سازمانهاست تا آنها را در ارزش آفرینی اجتماعی به مشارکت بطلبد.

روش بررسی: در این پژوهش میدانی که با هدف بررسی عملکرد نظام اداری دانشگاه‌های علوم پزشکی بر اساس الگوی مدیریت کارآفرینانه استیونسون انجام شده است. پرسشنامه ساخت­یافته­ای(با طیف لیکرت) طراحی شد که روایی آن توسط خبرگان و پایایی آن از طریق پیش­آزمون و تعیین آلفای کرونباخ ۹۴% مورد بررسی و تأیید قرار گرفت. پرسشنامه نهایی بین ۳۷۹ نفر از کارکنان دانشگاه­های علوم پزشکی شهر تهران توزیع شد. داده­های پژوهش نشان از مشارکت ۸۵% (۳۲۵ نفر) جامعه مورد مطالعه داشت. این داده­ها در نرم افزار SPSS ۱۸ ثبت و تجزیه و تحلیل شد.

یافته‌ها: یافته­های پژوهش نشان­دهنده متوسط بودن وضعیت دانشگاه­های علوم پزشکی شهر تهران از منظر مدیریت کارآفرینانه است. این مطالعه و پژوهشهای مرتبط تأکید می­کنند که این وضعیت در اغلب سازمانهای عمومی مصداق دارد.

نتیجه گیری: نتایج مهم پژوهش مبیّن آن است که نظام اداری در دانشگاه_­های علوم پزشکی در حال گذر از انقلاب کارآفرینانه است. فرهنگ­سازی، آموزش و توانمندسازی مدیران برای اصلاح ساختار، تمرکززدایی و بهبود مستمر فرآیندها، نقطه عطف تحول در نظام اداری سازمانهاست.

---

زمینه و هدف:  فشارخون بالا در کودکان بخصوص در کشورهای در حال توسعه رو به افزایش است. وزن تولد، سن و مشخصه‌های تن سنجی مانند وزن و قد فعلی به عنوان عوامل مؤثر در فشارخون بالا در کودکان و نوجوانان مطرح شده است. این مطالعه با هدف یافتن فراوانی فشارخون دانش آموزان تهران و ارتباط آن با وزن تولد، قد و وزن کنونی طراحی گردید.

روش بررسی: در یک مطالعه مقطعی، بین سالهای ۱۳۸۷-۱۳۸۵ از بین ۱۱۹۵۹۲۴ دانش آموز در شهر تهران به روش نمونه‌گیری تصادفی چند مرحله‌ای، ۲۰۴۰ نفر انتخاب شدند. معیارهای ورود به مطالعه سن ۶ تا ۱۹ سال، سلامت کامل جسمی و داشتن کارت سلامت بود و درصورت دوقلویی، فشارخون بالای مادر یا سیگاری بودن وی حین بارداری از مطالعه خارج می‌شدند. آنالیز آماری توسط نرم افزار۱۶ SPSS انجام پذیرفت. از آنالیز رگرسیون چند متغیره جهت تعیین معادله خط پیش بینی کننده سطح فشارخون استفاده گردید.

یافته‌ها: ۶۹نفر(۴/۳%) از دانش آموزان شامل ۸/۴% از دختران و ۵/۳% از پسران فشارخون بالا داشتند(۱۴/۰p=). همبستگی معنادار مستقیمی بین سن، وزن و قد فعلی و شاخص توده بدنی با فشارخون سیستولیک و دیاستولیک وجود داشت. اما وزن تولد رابطه خطی وضعیف معکوس با فشارخون سیستولیک و دیاستولیک داشت(به ترتیب ۱۵۲/۰r=- و ۱۱۱/۰r=-، ۰۰۱/۰p<).

نتیجه‌گیری: توجه به سایز فعلی بویژه وزن کنونی در کنار وزن تولد در پیش بینی فشارخون کمک کننده است که اهمیت پایش وزن و فشارخون کودکی بخصوص در کودکان با سابقه وزن تولد غیرطبیعی و در کودکان با وزن بالا را مشخص می‌کند.

---

زمینه و هدف: عوامل متعددی زمینه ساز ابتلاء انسان به بیماری چاقی است و این مطالعه با هدف بررسی میزان شیوع و برخی عوامل اجتماعی- اقتصادی مرتبط با آن در بین دانش آموزان مقطع ابتدایی استان گلستان در سال ۱۳۸۹ به اجرا در آمده است.

روش بررسی: مطالعه از نوع توصیفی- مقطعی است که بر روی ۷۳۹۹ دانش آموز مقطع ابتدایی(۳۹۳۴ پسر و ۳۴۶۵ دختر) از ۱۱۲ مدرسه که بطریق نمونه گیری دو مرحله‌ای خوشه‌ای و تصادفی ساده انتخاب شده‌اند بعمل آمده است. تعداد مدارس از نظر جنس و محل زندگی یکسان بود. از داده‌های استاندارد مرکز پیشگیری و کنترل بیماریها(CDC) برای مقایسه اندازه‌های آنتروپومتری استفاده شده است.

یافته‌ها: بر اساس آزمون رگرسیون خطی مقدار افزایش وزن، قد و نمایه توده بدنی به ازاء هر سال در پسران بترتیب ۷۰/۲ کیلوگرم، ۶۲/۴ سانتی متر و ۴۲/۰ کیلوگرم بر متر مربع)۰۰۱/۰  (P=و در دختران بترتیب ۱۲/۳ کیلوگرم، ۱۹/۵ سانتی متر و ۵۲/۰ کیلوگرم بر متر مربع)۰۰۱/۰  (P=بود. در مجموع بیشترین و کمترین میزان شیوع چاقی بترتیب در شهرستان‌های گمیشان و رامیان مشاهده گردید. خطر نسبی ابتلاء به چاقی در پسران ۲۰۳/۱ برابر دختران(۳۴۱/۱-۰۷۸/۱، ۹۵% CI) و در مناطق شهری ۳۸۲/۱ برابر مناطق روستائی(۵۴۱/۱-۲۴۰/۱، ۹۵% CI) در افراد با وضعیت اقتصادی خوب ۲۹۷/۲ برابر افراد با وضعیت اقتصادی فقیر(۷۶۱/۲- ۹۱۱/۱، ۹۵% CI) مشاهده گردید.

نتیجه‌گیری: چاقی از مشکلات بهداشتی دانش آموزان دبستانی استان گلستان است و با شهرنشینی و بهبود شرایط اقتصادی خطر ابتلاء به آن افزایش می‌یابد. 

---

زمینه و هدف: بررسی­ها نشان داده‌اند که سلامت عمومی با سبک رفتاری و روابط  بین فردی ارتباط دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین سلامت عمومی و سبک رهبری مدیران دانشگاه علوم پزشکی شیراز و اثر آن بر رضایت شغلی کارکنان این دانشگاه تدوین گردید.

روش بررسی: ۳۳ نفر از مدیران دانشگاه علوم پزشکی شیراز و ۱۳۲ نفر از کارکنان تحت سرپرستی آنان به صورت تصادفی انتخاب شدند. آزمودنیها پرسشنامه‌های سبک رهبری پوربنه، سلامت عمومی گلدبرگ و رضایت شغلی هرزبرگ را تکمیل کردند. جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها از ضریب همبستگی پیرسون، آزمون t گروههای مستقل و خی دو استفاده شد.

یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد که بین سلامت عمومی مدیران و سبک رهبری آنها و نیز بین سبک رهبری مدیران و رضایت شغلی کارکنان آنها رابطه مثبت وجود دارد. همچنین بین تعداد مدیران در چهار نوع سبک رهبری تفاوت معنادار وجود نداشت.

نتیجه‌گیری: همدلی، خودآگاهی، انگیزش بالا و اعتماد بنفس ویژگیهایی هستند که باعث رابطه مثبت بین سلامت عمومی و سبک رهبری مشارکتی می‌شود. همچنین همین ویژگیها در مدیران، باعث بالا رفتن عزت نفس، انگیزش و در نتیجه بالا رفتن سطح رضایت شغلی کارکنان خواهد شد. 

---

زمینه و هدف: نمایشگاه بین المللی کتاب یک فرصت برای کتابخانه‌های دانشکده‌ای به شمار می‌رود. این پژوهش به بررسی نقش نمایشگاه بین المللی کتاب تهران در تامین کتب مورد نیاز کتابخانه‌های دانشکده‌ای پرداخته است.

روش بررسی: این پژوهش توصیفی- تحلیلی از نوع پیمایشی است. جامعه مورد مطالعه، کارکنان بخش سفارش و مدیران در کتابخانه‌های دانشکده‌ای دانشگاه‌های علوم پزشکی تهران و شهید بهشتی بود. حجم نمونه پژوهش از ۴۱ نفر(۲۶ نفر کارکنان بخش سفارش و ۱۵ نفر مدیران) تشکیل شد. برای تحلیل توصیفی داده‌ها و آزمون‌های تی‌تست، آنالیز واریانس، کای اسکوئر و همبستگی پیرسون از نرم افزار Spss استفاده شد.

یافته‌ها: بالاترین میانگین امتیازات، نحوه‌ی انتخاب کتاب در کتابخانه‌ها با امتیاز ۸۹/۰±۳۵/۳ بود. بـا کسب میـانگین ۰۷/۰± ۰۶/۳ امتیاز، نقش نمایشگاه کتاب در تامین کتب مورد نیاز، متوسط بود. آزمون همبستگی نشان داد که مشکلات کتابخانه‌ها در دانشگاه تهران و شهید بهشتی بالاترین(ضریب همبستگی۳۶/۰) و امکان تامین کتب مورد نیاز کمترین میزان همبستگی(ضریب همبستگی ۰۶۷/۰) را داشته‌اند.

نتیجه‌گیری: نمایشگاه کتاب نقش موثری در تهیه کتب مورد نیاز کتابخانه‌های دانشگاهی نداشته است. ضروری است تا رویکردهای نوین در تامین کتب کتابخانه‌های دانشکده‌ای مورد استفاده قرار گیرد.

---

زمینه و هدف: پژوهش حاضر به شناسایی عوامل موثر بر نوآوری و کارآفرینی سازمانی در دانشگاه­های علوم پزشکی کشور با استفاده از الگوی سه شاخگی توسعه کارآفرینی پرداخته است. تنوع شدید محصولات و خدمات در دانشگاه­های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی و چالش­های متعدد در رویکرد و نظام مدیریتی حاکم بر آنها دلایل اصلی انجام این پژوهش است.

روش بررسی: در این پژوهش از مدل سه شاخگی توسعه کارآفرینی استفاده شده است. ابزار مورد استفاده، پرسشنامه ساخت­یافته شامل ۵۸ سوال اصلی است که بر اساس طیف لیکرت طراحی و بین کارکنان دانشگاه­های علوم پزشکی توزیع شده است. روایی پرسشنامه توسط نخبگان تأیید و پایایی آن نیز از طریق محاسبه آلفای کرونباخ(۹۴%) تعیین گردیده است. حجم نمونه ۳۷۹ نفر از کارکنان است که به روش هدفمند غیراحتمالی تعیین شده است. نهایتاً تعداد ۳۲۵ پرسشنامه جمع‌آوری شده و داده­های مربوطه در نرم­افزار SPSS ۱۸ ثبت و تحلیل گردیده است.

یافته‌ها: این پژوهش نشان می­دهد که سه دسته عوامل ساختاری، رفتاری و زمینه­ای بر نوآوری و کارآفرینی سازمانی در دانشگاه­های علوم پزشکی موثر هستند که وضعیت کلی آنها، متوسط است.

نتیجه‌گیری: بنابر نتایج این پژوهش، توصیه می شود نسبت تغییر نگرش مدیریتی به نظام اداری، اصلاح ساختار مبتنی بر راهبردهای جدید، تمرکززدایی و اصلاح سیستم­ها و روش­های کاری به منظور بهبود وضعیت نوآوری و کارآفرینی سازمانی در اولویت نظام اداری دانشگاه های علوم پزشکی قرار گیرد.

---

زمینه و هدف: ارزیابی درونی نوعی خودارزیابی است که برای پی بردن به کمیت و کیفیت وضعیت آموزشی و پژوهشی گروه توسط واحد آموزشی انجام می شود. بهبود کیفیت آموزش هر دانشگاه وابسته به بهبود کیفیت گروه‌های آموزشی آن است. در این مطالعه ارزیابی درونی گروه علوم آزمایشگاهی دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران در سه حوزه اعضای هیات علمی، دانشجویان و دانش آموختگان انجام گردید.

روش بررسی: این مطالعه از نوع توصیفی- مقطعی بود که طی ده گام شامل: آشنا کردن اعضای هیئت علمی با فرایند ارزیابی درونی، تشکیل کمیته ارزیابی درونی، توجیه اعضای هیات علمی این گروه، تدوین اهداف، عوامل و ملاک­های ارزشیابی و نشانگرهای مناسب برای قضاوت درخصوص هر کدام از عوامل تدوین ابزارهای مورد نیاز برای گرد آوری و تجزیه و تحلیل داده­ها، بحث و نتیجه گیری و تدوین گزارش و ارائه پیشنهاد انجام شد. یافته‌ها با استفاده از نرم افزار SPSS  آنالیز گردید.

یافته‌ها: نتایج مطالعه بیانگر آن بود که بیشترین میزان مطلوبیت کل در عامل دانشجویان۹۰ درصد و کمترین میزان مطلوبیت کل در عامل دانش آموختگان با میزان ۲۵/۷۵ درصد می‌باشد.

نتیجه‌گیری: عوامل مورد بررسی نشان می‌دهد گروه علوم آزمایشگاهی دانشکده پیراپزشکی در وضعیت مطلوبی از نظر ارزیابی قرار دارد. پیشنهاد می‌شود یک بار دیگر ارزیابی درون بعد از ادغام دو دانشگاه نیز انجام تا نقاط ضعف و قوت آن مشخص شود.

---

زمینه و هدف: ارزشیابی مبنی بر اهداف پیشرفت تحصیلی بخش مهمی از فرآیند برنامه ریزی آموزشی محسوب می‌شود، که در آن هم فراگیران در فرایند آموزشی متمایز می‌گردند و هم به مدرس در ارزیابی عملکرد خود کمک می کند. هدف از این تحقیق تعیین روشهای ارزشیابی دانشجویان کارشناسی علوم آزمایشگاهی توسط مدرسین خود در دانشگاه علوم پزشکی تهران دریک سال تحصیلی بود.

روش بررسی:  در این مطالعه توصیفی- مقطعی، جامعه هدف، اعضا هیات علمی بودند که مدرسین دانشجویان دوره کارشناسی رشته علوم آزمایشگاهی در سال تحصیلی ۱۳۸۹-۱۳۸۸ می‌باشند. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته بود که پس از جمع آوری اطلاعات با استفاده از جداول و تعیین فراوانی‌های لازم نسبت به توصیف انواع ارزشیابی‌ها اقدام شد و سپس نتایج حاصل با مصوبات شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی مورد مقایسه قرار گرفت.

بحث : نتایج نشان می‌دهد که امتحان میان ترم در ۳۵% کل دروس نظری و عملی جهت ارزشیابی دانشجویان استفاده می‌شود و در میان روشهای ارزشیابی روش سئوالات چند گزینه‌ای  با ۷۰% در میان روشهای متداول رتبه اول را داراست.

نتیجه‌گیری: چنانچه نتایج حاصل نشان می‌دهد ارزشیابی دانشجویان کارشناسی اعم از پیوسته و ناپیوسته علوم آزمایشگاهی در دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران نه تنها بر طبق مصوبات شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی مندرج در سرفصل دروس می‌باشد، بلکه با انسجام و گستردگی موثرتر در سال تحصیلی ۱۳۸۹-۱۳۸۸ انجام پذیرفته است.

---

زمینه و هدف: خودباوری یک پندار روانشناختی است که در طول دوران رشد در وجود هرکس شکل می‌گیرد و به سادگی و سرعت قابل تغییر نیست. هدف از این مطالعه ارزشیابی خودباوری مدیران پرستاری در بیمارستانهای دانشگاه علوم پزشکی تهران و رابطه آن با رضایتمندی بیماران بود.

روش بررسی:  بر طبق یک مطالعه مقطعی، ۴۰۰ نفر(شامل ۲۰۰ مدیر پرستاری و ۲۰۰ بیمار) از بخشهای مختلف بیمارستانهای دانشگاه علوم پزشکی تهران مورد مصاحبه قرار گرفتند. با استفاده از پرسشنامه‌های استاندارد، میزان خودباوری مدیران پرستاری و رضایت عمومی بیماران مورد بررسی قرار گرفت. داده‌ها پس از ورود به نرم افزار آماری Stata با استفاده از آزمونهای ناپارامتری آنالیز واریانس و ضریب همبستگی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و ۰۵/۰>P بعنوان سطح معنی داری در نظر گرفته شد.

یافته‌ها: از میان ۲۰۰ مدیر پرستاری مورد مطالعه،‌ ۵۸ نفر(۲۹%) مرد و ۱۴۲ نفر(۷۱%) زن بودند. میانگین و انحراف معیار امتیاز خودبـاوری مدیران پرستاری ۸/۱۹±۹/۱۳۴ بدست آمد همچنین از ۲۰۰ بیمار مورد مطالعه،‌ ۸۱(۵/۴۰%) مـرد و ۱۱۸(۵/۵۹) زن بـودند. میـانگیـن و انحـراف معـیار امتیاز رضـایـت بیـماران بـرابـر ۲/۱۸± ۵۷ بدسـت آمـد کـه سطـح تحصیـلات(۰۰۵/۰=P) و وضعیـت بیـمه(۰۰۰۱/۰ 

نتیجه‌گیری: یافته‌های این مطالعه نشان داد که مدیران پرستاری زن، نسبت به همکاران مرد خود،‌ خودباوری کمتری دارند. خودباوری مدیران پرستاری باعث کاهش رضایتمندی بیماران می‌گردد.